Świat luksusu coraz bardziej rozpala wyobraźnię konsumentów, inspirując i budząc ekscytację. Tymczasem tych, którzy na luksus mogą sobie pozwolić z roku na rok jest coraz więcej. Luksusowe dobra przestały być zarezerwowane jednie dla przedstawicieli elit - do ich grona dołączyło wiele milionów nabywców należących do klasy średniej. Rośnie także wartość rynku ekskluzywnych dóbr, o czym świadczy wysokość obrotów, które z poziomu 134 miliardów euro w ciągu 4 lat wzrosły do 850 miliardów euro (Bain & Company, 2015).
Rozwój ten utrzymuje się nadal, jest on natomiast wolniejszy i bardziej zrównoważony. Zgodnie z prognozami ta wzrostowa tendencja ma utrzymać się także w przyszłości. W 2015 roku odnotowano 5% wzrost wartości rynku luksusu w porównaniu do roku poprzedniego. Na ten progres wpłynęły sprzedaż luksusowych samochodów, usług turystyczno-rekreacyjnych oraz sztuk pięknych. Natomiast największym zainteresowaniem nabywców ekskluzywnych produktów niezmiennie cieszą się dobra osobiste: akcesoria, odzież oraz zegarki i biżuteria, stanowiąc najważniejsze i najsilniejsze kategorie luksusu na światowym rynku. Światowy przemysł biżuteryjny może cieszyć się znaczącymi sukcesami - roczny poziom sprzedaży z 148 miliardów euro z dużym prawdopodobieństwem będzie wzrastał nawet o 6% każdego roku, by około 2020 roku osiągnąć pułap 250 miliardów euro. W ciągu ostatnich trzech lat to właśnie biżuteria, głównie znanych i luksusowych marek osiągała najlepsze wyniki sprzedaży w kontekście rynku marek luksusowych.
Apetyt konsumentów na biżuterię, choć wcześniej osłabiony przez gospodarczy kryzys, wydaje się być nadal niezaspokojony, a branża jubilerska wciąż rozwija się dynamicznie. Podobnie jest z oczekiwaniami konsumentów – tak samo szybko zmieniają się zarówno ich wymagania, jak i zachowania zakupowe. Jest to wyraźny sygnał dla przedsiębiorców i jubilerów do pozostania czujnymi na ewolucję trendów. Tylko taka postawa pozwoli nadążyć za dynamiką rynku i dorównać bardziej śmiałej konkurencji. Duży potencjał w związku z możliwościami rozwoju w tym segmencie kryje się właśnie na rynku dóbr luksusowych, także w Polsce. Potężnym filarem naszego rynku jest zwiększająca się liczba wzbogacających się oraz zamożnych Polaków, która od 2010 roku wzrosła ponad dwukrotnie. Należy również wspomnieć o grupie konsumentów „aspirujących”, którzy deklarują chęć przeznaczania określonych sum na produkty premium lub luksusu dostępnego. Według raportu KPMG 2015, na polskim rynku dóbr luksusowych będzie można zaobserwować nawet 6% wzrost w segmentach usług hotelarskich, jachtów oraz biżuterii i zegarków.
Duże zainteresowanie biżuterią wśród konsumentów otwiera wiele możliwości działania, zwłaszcza w kontekście nadal mało eksploatowanego rynku dóbr luksusowych w Polsce. Rynek ten traktowany jest nadal z dużą rezerwą, co jest wynikiem znaczących dysproporcji pomiędzy polskim a światowym rynkiem tego segmentu, jak również różnicami w świadomości oraz zamożności konsumentów. Rośnie natomiast wiedza Polaków na temat luksusowych marek i dóbr. Konsumenci są też bardziej wyczuleni na dodatkowe korzyści płynące z ich posiadania. Korzyści te związane są ze specyficznymi cechami, które powinien posiadać produkt, by mógł funkcjonować na wymagającym rynku luksusu. Spośród tych kryteriów wyróżniane są trzy najważniejsze kategorie: 1) natura przedmiotu, która oznacza, że produkt ten powinien być wytworzony z materiałów występujących rzadko, powstać w sposób unikalny oraz pozostać jednostkowy i niepowtarzalny - a co za tym idzie - posiadać relatywnie wysoką cenę; 2) pochodzenie, które odnosi się do oznaczenia znaną marką lub nazwiskiem, egzotycznego miejsca lub odległego czasu powstania; oraz 3) rola, jaka jest przypisywana produktowi wraz z jego funkcją symboliczną, manifestująca określony styl życia, bogactwo lub władzę. Powyższe kryteria doskonale spełnia wysokiej jakości, ręcznie wykonywana biżuteria dekorowana drogocennymi kamieniami szlachetnymi.
Produkt o takim charakterze podkreśla status noszącego, posiada wysokie walory estetyczne i cechuje się perfekcją wykonania. Pozostaje przy tym niezwykle wartościowy, dzięki wykorzystanym do jego powstania materiałom. Podobnie jak najwyższej jakości biżuteria współczesna, dawane precjoza doskonale wpasowują się w definicję dobra ekskluzywnego. Biżuteria historyczna wykracza jednak poza status tradycyjnego produktu luksusowego, tak samo jak dzieła innych dziedzin sztuk pięknych. Biżuteria dawna łączy w sobie cechy wyrobu artystycznego o wysokich walorach estetycznych oraz przedmiotu użytkowego. Co więcej, jej dwojaką „naturę” podkreśla posiadana przez nie symboliczna wartość, akcentowana przez upływ czasu, z którym musiała się zmierzyć. Ta metaforyczno-emocjonalna warstwa jest bardzo często najsilniejszym czynnikiem decydującym o luksusowości produktu, choć dla mniej zamożnych nabywców względy utylitarne są równie istotne. Pozycja biżuterii dawnej wśród konsumentów w Polsce nadal jest dość problematyczna – określenie „historyczna”, czy „antykwaryczna” zniechęca niekiedy potencjalnych nabywców, których decyzje zakupowe często podyktowane są skojarzeniami z konkretnymi markami lub produktami o nowoczesnym charakterze.
Z tego względu bardzo ważna jest zmiana postrzegania biżuterii dawnej, która powinna zacząć funkcjonować jako obiekt ekskluzywny - wykonany ręcznie, unikatowy, piękny wyrób, niosący w sobie zapisaną przez lata historię. Niektórzy konsumenci luksusowej biżuterii pozostają świadomi wyjątkowej wartości historycznych wyrobów jubilerskich, jednak spośród nich można wyodrębnić kilka grup nabywców: 1) konsumentów nowobogackich, którzy zakupują biżuterię w celu zademonstrowania swojej zamożności; 2) konsumentów majętnych, którzy preferują biżuterię przekazywaną z pokolenia na pokolenie lub antykwaryczną o wartości historyczno-sentymentalnej; 3) konsumentów rynków wschodzących, którzy cenią znane marki jubilerskie, podnoszące ich status społeczny oraz wzbudzające zaufanie; a także 4) młodzi nabywcy, dla których znana marka jest wyrazem ich osobowości i sposobem samooekspresji. Powyższa kategoryzacja daje możliwość przyjrzenia się sposobowi funkcjonowania rynku biżuterii luksusowej, zwracając jednocześnie uwagę na tendencje w zachowaniach konsumentów. Pokazuje ona, że mało świadomi nabywcy cenią przede wszystkim wizerunek, jaki towarzyszy produktom określonych marek. Zatem w tym kontekście istotna jest rola ekspertów, którzy w bezpośredni sposób mogą wpłynąć na sposób percepcji biżuterii dawnej.
Obawy konsumentów, głównie odnoszące się do postrzegania historycznych precjozów jako przestarzałych, staromodnych, niepasujących do współczesnych czasów należy rozwiewać, uwrażliwiając potencjalnych nabywców na piękno jubilerskiego rzemiosła i dawnych stylów. Zwiększenie świadomości na temat ręcznie wyrabianej biżuterii z minionych dekad może w znacznym stopniu przyczynić się do zmiany jej obrazu w oczach nabywców, a co za tym idzie – wzrostu popytu. Zatem niezwykle ważne jest zaangażowanie antykwariuszy, pracowników domów aukcyjnych oraz galerników, nie tylko jako kreatorów atmosfery wyjątkowości wokół obiektów dawnych, ale także jako znawców i edukatorów, dzielących się swoim doświadczeniem. Tylko oni mogą sprawić, że biżuteria dawna zacznie być łatwiejsza w odbiorze.
Wiedza oraz zaufanie do antykwariuszy mogą być kolejnymi czynnikami skłaniającymi do zakupu biżuterii dawnej, a inspirujące doświadczenie zakupowe może przyczynić się to stworzenia długofalowej relacji klient-ekspert, satysfakcjonującej dla obu stron i tak ważnej w procesie zakupu dóbr luksusowych. Kolejnym, ogromnym atutem biżuterii dawnej, dzięki której zyskuje ona dużą przewagę na rynku dóbr luksusowych nad odzieżą oraz akcesoriami, obecnie najsilniejszymi segmentami rynku, jest jej wartość inwestycyjna. Inwestycji w biżuterię dawną należy dokonywać jednak z rozwagą, biorąc pod uwagę zarówno swoje cele, jak i obiektywną opinię ekspertów. Nie ulega wątpliwości, że na cenę tego rodzaju obiektów wpływają zmiany na rynku złota i kamieni szlachetnych, jednak wartość najwyższej jakości biżuterii to nie tylko suma wartości składających się na nią materiałów. Stąd też precjoza z antykwariatów są bardziej atrakcyjną opcją dla poszukujących alternatywnych i kreatywnych sposobów zabezpieczania swojego kapitału. Nie istnieje natomiast gwarancja, że tak ulokowany kapitał w znacznym stopniu powiększy swoją wartość.
Bez wątpienia sposób ten jest jednak znacznie bardziej bezpieczny niż zakup współczesnych, seryjnych wyrobów o porównywalnej bądź wyższej cenie. Inwestycja w biżuterię dawną jest decyzją, która może zapewnić zarówno oczekiwany zwrot, jak i nieustającą przyjemność estetyczną, wynikającą z różnorodności form oraz stylów o nieprzemijającej świetności. Bogactwo kształtów, motywów, barw i zestawień zadowoli niemal każdego miłośnika pięknych, luksusowych przedmiotów. W przypadku dawnych wyrobów jubilerskich możemy mieć pewność, że wiele z nich to obiekty ponadczasowe stylistycznie - nie muszą one walczyć z przemijającymi trendami. Spośród nich szczególnie ceniona jest biżuteria art déco, innowacyjna w formie i nadal nowoczesna w wyrazie. Wszystko wskazuje na to, że wraz z innymi klasycznymi wyrobami jubilerskimi może ona zyskać status tak samo pożądanych obiektów luksusowych, jak te oznaczone markami znanych, współczesnych projektantów.